24/05/2022
Những tranh chấp liên quan đến đất đai thường rất phổ biến do đây là tài sản có giá trị lớn. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về tranh chấp đất đai, cụ thể là như thế nào, hướng giải quyết ra sao và phải đảm bảo điều kiện nào để có thể khởi kiện vụ việc nhằm đòi lại quyền lợi của mình.
Tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hay nhiều bên trong quan hệ đất đai. Bản chất của việc tranh chấp đất đai đó là tranh chấp xem là người có quyền sử dụng đất (QSDĐ). Nói cách khác là sự mâu thuẫn, bất đồng giữa các bên trong việc xác định người có quyền sử dụng đất hợp pháp.
- Bộ Luật Đất đai 2013
- Bộ Luật Tố tụng dân sự 2015
- Nghị quyết số 04 năm 2017/NQ-HĐTP
- Tranh chấp giữa người sử dụng đất với các cá nhân khác hay với Nhà nước (về vấn đề bồi thường đất)
- Tranh chấp giữa những người sử dụng chung mảnh đất, chung các tài sản gắn liền với đất hay về quyền và nghĩa vụ phát sinh trong quá trình sử dụng đất
- Tranh chấp giữa 2 cá nhân mà chưa xác định được ai mới là người sử dụng mảnh đất hợp pháp.
Việc xác định cơ quan có thẩm quyền để giải quyết tranh chấp đất đai còn phụ thuộc vào tình trạng pháp lý của mảnh đất vướng tranh chấp đó. Cụ thể, nếu một trong các đương sự có giấy chứng nhận QSDĐ hay một trong các giấy tờ chứng minh QSDĐ (theo Điều 100 của Luật Đất đai năm 2013) thì cơ quan giải quyết tranh chấp là Tòa án nhân dân cấp quận/huyện nơi có đất.
Ngược lại, nếu các đương sự không có giấy chứng nhận QSDĐ hay một trong các giấy tờ chứng minh QSDĐ (theo Điều 100 của Luật Đất đai năm 2013) thì cơ quan giải quyết tranh chấp có thể được lựa chọn giữa 1 trong 2 cơ quan chức năng gồm: UBND hay Tòa án nhân dân.
Đầu tiên, các đương sự trong vụ tranh chấp đất đai sẽ phải thực hiện thủ tục hòa giải tại UBND cấp xã. Nếu hòa giải không thành, một trong các đương sự có quyền gửi hồ sơ yêu cầu giải quyết tranh chấp đến cơ quan có thẩm quyền như đã nói trên. Nếu gửi đến Tòa án nhân dân thì thủ tục giải quyết tranh chấp sẽ được tiến hành theo Bộ Luật Tố tụng dân sự. Còn nếu gửi đến UBND thì thủ tục giải quyết tranh chấp là khiếu nại hành chính và tố tụng hành chính.
Lưu ý, thời hạn của thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai không được quá 45 ngày (thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện), không được quá 60 ngày (thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh) và không được quá 90 ngày (nếu thuộc thẩm quyền của Bộ Tài nguyên và Môi trường).
Trường hợp nếu không đồng ý với quyết định phân xử về việc tranh chấp của UBND hay Tòa án nhân dân thì người dân có thể khiếu nại lần 2. Thời hạn khiếu nại lần 2 sẽ không quá 30 ngày kể từ khi nhận được quyết định giải quyết tranh chấp đất đai lần đầu. Thời hạn này sẽ được kéo dài thêm 15 ngày đối với các vùng đặc biệt khó khăn về kinh tế, biên giới hải đảo hay vùng sâu vùng xa.
Người dân cần chuẩn bị hồ sơ khiếu nại lần 2 bao gồm các loại giấy tờ chính như: Đơn khiếu nại (trong đó nêu rõ về lý do khiếu nại lần 2), quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu, các tài liệu liên quan để cơ quan có thẩm quyền xem xét và giải quyết khiếu nại lần 2... Sau đó đem nộp hồ sơ này tại Bộ Tài nguyên và Môi trường (nếu như nơi giải quyết khiếu nại lần đầu là UBND cấp tỉnh), UBND cấp tỉnh (nếu như nơi giải quyết khiếu nại lần đầu là UBND cấp huyện), UBND cấp huyện (nếu như nơi giải quyết khiếu nại lần đầu là UBND cấp xã).
Trong thời hạn 10 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được hồ sơ khiếu nại lần 2 hợp lệ, cơ quan có thẩm quyền sẽ thụ lý đơn và tiến hành các bước tiếp theo.
Người giải quyết khiếu nại sẽ tiến hành xác minh và đưa ra kết luận về nội dung khiếu nại. Sau đó sẽ tổ chức đối thoại với giữa những người liên quan đến đơn thư khiếu nại để xác minh thông tin.
Quyết định này sẽ được gửi đến người khiếu nại, người giải quyết khiếu nại lần đầu, người bị khiếu nại, người có nghĩa vụ và quyền liên quan trong vòng 7 ngày làm việc, kể từ ngày xác minh nội dung và tổ chức đối thoại.
Qua bài viết trên đây, chúng ta đã hiểu về khái niệm tranh chấp đất đai và các quy định liên quan đến khởi kiện, khiếu nại khi tranh chấp đất đai không thành.
(Nguồn tổng hợp - quanlyduan.com.vn chỉnh sửa)
